Mensen en katten leven al bijna 2000 jaar samen. We denken dat een kat gelukkig is als hij voldoende te eten heeft en een warm mandje om in te slapen, maar is dat ook zo?

Er wonen momenteel ruim 3 miljoen katten in Nederland, waarmee de kat het populairste huisdier in ons land is. Die populariteit heeft echter ook een keerzijde. Katten worden steeds vaker uitsluitend binnenshuis gehouden en ook steeds vaker in ‘multicat-households’ (meerdere katten per huishouden). De kat is een stressgevoelig dier en kan niet altijd met deze omstandigheden omgaan, hetgeen zich uit in probleemgedrag als onzindelijkheid, overmatig krabben aan meubels of zelfs zich kaal likken. Om katten en hun gedrag beter te leren kennen, leest u vooral ook het stukje over natuurlijk gedrag van de kat.

Probleemgedrag: medische oorzaak of gedragsprobleem?

Ken uw kat! Dit is van groot belang omdat een kat niet wil laten merken dat hij pijn heeft of ziek is. Als eigenaar kun je soms alleen aan subtiele veranderingen in het gedrag zien dat er iets mis is. Let daarom goed op de lichaamstaal van uw kat en op plotselinge veranderingen in gedrag zoals het gaan wegkruipen, vertonen van agressief of juist heel rustig gedrag of bijvoorbeeld een verandering in het eetpatroon. Probleemgedrag kan voortkomen uit een medische oorzaak omdat deze gepaard gaat met pijn. Andere veel voorkomende medische oorzaken van probleemgedrag zijn bijvoorbeeld blaas- of nierproblemen, schildklierprobleem bij oudere katten of slecht zien of horen. Daarom moet bij gedragsproblemen altijd éérst een medische oorzaak worden uitgesloten. De dierenarts kan u daarbij helpen. Als een medische oorzaak is uitgesloten kan een bezoek aan de kattengedragsdeskundige helpen om het probleem verder uit te zoeken.

Veel voorkomende gedragsproblemen

• Stress gerelateerde problemen
• Onzindelijkheid en sproeien
• De kattenbak: tips en tricks

Stress gerelateerde problemen

Stress komt heel veel voor bij katten, nog vaker dan onzindelijkheid, maar wordt vaak niet behandeld omdat de eigenaar er geen last van heeft of onvoldoende bemerkt hoezeer de stress het welzijn van de kat kan aantasten. Net als wij kunnen katten letterlijk ziek worden van stress, denk aan verminderde weerstand, maar ze kunnen ook stressgedrag gaan vertonen. Stress gerelateerd gedrag kan zijn: zich kaal likken of probleemgedrag vertonen zoals in huis plassen of agressief worden.

Als u goed oplet kunt u ‘stress-signalen’ zien bij uw kat als deze stress ervaart. Hij kan bijvoorbeeld veelvuldig zijn bek aflikken zonder dat hij aan het eten is, u kunt ‘rillingen’ van de huid over de rug zien, de kat kan zwiepen met zijn staart of vaak ‘ijsberen’.

Stress kan voorkómen worden door veranderingen geleidelijk in te voeren, denk aan verbouwingen, inrichten van een babykamer. Geef de kat rust door regelmaat en routines in zijn en uw leven te brengen. Maak de kat bijvoorbeeld niet wakker om te knuffelen, maar laat de kat rustig slapen. Zorg voor voldoende leefruimte, zeker belangrijk bij meerdere katten in één huishouden. Als u vermoedt dat uw kat stress heeft of kan krijgen, bijvoorbeeld bij een verhuizing of een gezinsverandering, dan kunt u bij uw dierenarts een Feliway-verdamper aanschaffen. Een Feliway verdamper kan stress verminderen door de werking van natuurlijke feromonen in de leefomgeving van uw kat.

Onzindelijkheid en sproeien

Onzindelijkheid en sproeien zijn de meest voorkomende problemen waarom een kat in een asiel geplaatst wordt. Medische problemen als blaasgruis, blaasontsteking, suikerziekte of nierproblemen moeten als eerste uitgezocht worden. Overigens kunnen poezen ook sproeien! Belangrijk is dat u een onzindelijke kat nooit straft! Het dier heeft een probleem en heeft uw hulp nodig, straffen kan het probleem verergeren. Laten schrikken, hard roepen of wegjagen is overigens ook straffen.

Ongewenst sproeigedrag kan veroorzaakt worden doordat de kat zijn territorium wil afbakenen en op deze manier een signaal wil afgeven aan bijvoorbeeld zijn buurkatten. Vaak is stress een belangrijke oorzaak van sproeien. Stress bij de kat kan veroorzaakt worden door andere katten in of buiten het gezin, de introductie van een nieuwe kat, een andere veranderingen van de gezinssamenstelling of een verhuizing. Sproeien is niet altijd te voorkomen, maar denk aan de volgende zaken:

• Maak de kattengroep niet te groot.
• Voorkom het in huis komen van vreemde katten via het kattenluikje. U kunt hiervoor een speciaal kattenluikje Petporte plaatsen die op de chip van uw kat reageert. Vraag ernaar bij uw dierenarts.
• U kunt uw tuin afzetten om het sproeien van vreemde buurkatten in uw tuin te voorkomen.

De kattenbak: tips en tricks

U kunt zich voorstellen dat een vieze kattenbak voor uw kat minder aantrekkelijk is om te gebruiken dan een schone. Om de kans van onzindelijkheid te verkleinen is een schone kattenbak daarom ook erg belangrijk. Als u onderstaande ‘regels’ volgt, zult u minder kans hebben op een kat die buiten de kattenbak plast en/of poept.

Schoonmaakprotocol:

• klonten kattengrit met urine en ontlasting elke dag uitscheppen
• wekelijks helemaal verschonen

Kattenbak

• Eén kattenbak per kat, plus één extra
• Plaats de kattenbak op een rustige plek
• Meerdere bakken niet naast elkaar zetten
• Kattenbak niet naast etensbak

Soort kattenbak

• de kattenbak moet groot genoeg zijn voor uw kat
• kap en of luikje: meeste katten gebruiken de bak liever zonder kap, u kunt dit uitproberen

Vulling: 

• Zoek uit wat de persoonlijke voorkeur van uw kat is zoals een dunne of juist een dikke laag grit en kies uit de verschillende soorten kattengrit (grofkorrelig of juist zandachtig)
• Als u de ideale kattengrit voor uw kat heeft gevonden, blijf deze gebruiken en varieer niet.
• Geurend of niet-geurend: geurbestrijders zijn voor de baasjes ontwikkeld, katten met hun gevoelige neus kunnen deze geuren als vervelend ervaren.

Voor nog meer leuke en leerzame tips kijkt u op praktijkvoorkattengedrag.nl/tips.htm Deze tekst is samengesteld in samenwerking met kattengedragsdeskundige Liesbeth Puts van Praktijk voor Kattengedrag praktijkvoorkattengedrag.nl